นอกจากมีสัญญา จำนอง แล้วก็มีสัญญาจำนำด้วย “จำนำ” คือ การที่ผู้จำนำเอาสังหาริมทรัพย์ของตนเอง เช่น แหวน ทองคำ รถยนต์ เครื่องใช้ต่างๆ มาเป็นประกันการชำระหนี้ โดยผู้จำนำต้องส่งมอบทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้รับจำนำ และผู้รับจำนำจะต้องสงวนรักษาทรัพย์สินจำนำไว้ให้ปลอดภัย เหมือนกับเป็นทรัพย์ของตนเอง แต่ผู้จำนำต้องชดใช้ค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาทรัพย์ชิ้นที่จำนำนั้นให้แก่ผู้รับจำนำ เว้นแต่จะตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่น
ถ้าผู้รับจำนำเอาทรัพย์ออกใช้ ไม่ว่าใช้เองหรือให้คนอื่นใช้ หรือให้คนอื่นเก็บรักษาทรัพย์นั้นโดยไม่ได้รับความยินยอมจากผู้จำนำผู้รับจำนำก็ต้องรับผิดชอบในความบุบสลายหรือสูญหายที่เกิดขึ้นเว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่า ถึงอย่างไรเสีย ทรัพย์นั้นต้องบุบสลายหรือสูญหายอยู่เอง
ผู้รับจำนำมีสิทธิยึดทรัพย์ที่จำนำไว้ได้จนกว่าจะได้รับชำระหนี้ทั้งหมด และถ้าทรัพย์ที่จำนำ คืนไปตกอยู่ในความครอบครองของผู้จำนำ สัญญาจำนำเป็นอันระงับสิ้นไป
จำนำเขาไว้โดยตกลงให้ผู้รับจำนำเอารถออกให้เช่าได้ ค่าเช่าถือเป็นดอกผลนิตินัย ผู้รับจำนำมีสิทธินำค่าเช่ารถมาชำระดอกเบี้ยจำนำที่ค้างชำระได้ และถ้าไม่มีดอกเบี้ยค้างชำระก็นำมาชำระต้นเงินได้
ถ้าผู้จำนำผิดนัดไม่ชำระหนี้ผู้รับจำนำก็จะบังคับจำนำได้ โดยมีหนังสือบอกกล่าวกำหนดเวลาก่อนว่า ให้ชำระหนี้และอุปกรณ์ภายในเวลาอันควร ถ้าผู้จำนำเพิกเฉยอีก ผู้รับจำนำเอาทรัพย์นั้นออกขายทอดตลาดได้ โดยจะต้องมีจดหมายบอกวันเวลาสถานที่ที่จะขายทอดตลาดให้ผู้จำนำทราบด้วย ถ้าไม่สามารถบอกได้ ผู้รับจำนำจะขายทอดตลาดได้ต่อเมื่อหนี้นั้นค้างชำระแล้วเป็นเวลาหนึ่งเดือนแล้วก็ให้ทำได้ ถ้าการบังคับจำนำได้เงินมาไม่พอกับหนี้ ผู้จำนำยังต้องรับใช้ในส่วนที่ขาดอยู่ด้วย แต่ถ้ามีเงินเหลือก็ต้องคืนแก่ผู้จำนำ
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง ป.พ.พ.๗๔๗-๗๖๘
มาตรา 747 อันว่าจำนำนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้จำนำ ส่งมอบสังหาริมทรัพย์สิ่งหนึ่งให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่าผู้รับจำนำ เพื่อเป็นประกันการชำระหนี้
มาตรา 748 การจำนำนั้นย่อมเป็นประกันเพื่อการชำระหนี้ กับทั้งค่าอุปกรณ์ต่อไปนี้ด้วย คือ
- ดอกเบี้ย
- ค่าสินไหมทดแทนในการไม่ชำระหนี้
- ค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับจำนำ
- ค่าใช้จ่ายเพื่อรักษาทรัพย์สินซึ่งจำนำ
- ค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดแต่ความชำรุดบกพร่องแห่งทรัพย์สินจำนำซึ่งไม่เห็นประจักษ์
มาตรา 758 ผู้รับจำนำชอบที่จะยึดของจำนำไว้ได้ทั้งหมด จนกว่าจะได้รับชำระหนี้และค่าอุปกรณ์ครบถ้วน
มาตรา 764 เมื่อจะบังคับจำนำ ผู้รับจำนำต้องบอกกล่าวเป็นหนังสือไปยังลูกหนี้ก่อนว่า ให้ชำระหนี้และอุปกรณ์ภายในเวลาอันควรซึ่งกำหนดให้ในคำบอกกล่าวนั้น ถ้าลูกหนี้ละเลยไม่ปฏิบัติตามคำบอกกล่าว ผู้รับจำนำชอบที่จะเอาทรัพย์สินซึ่งจำนำออกขายได้ แต่ต้องขายทอดตลาด
อนึ่ง ผู้รับจำนำต้องมีจดหมายบอกกล่าวไปยังผู้จำนำบอกเวลาและสถานที่ซึ่งจะขายทอดตลาดด้วย
มาตรา 769 อันจำนำย่อมระงับสิ้นไป
(1) เมื่อหนี้ซึ่งจำนำเป็นประกันอยู่นั้นระงับสิ้นไปเพราะเหตุประการอื่นมิใช่เพราะอายุความ หรือ
(2) เมื่อผู้รับจำนำยอมให้ทรัพย์สินจำนำกลับคืนไปสู่ครอบครองของผู้จำนำ
# ปัญหาที่เกิดบ่อยทุกวันนี้คือ ในโลกสังคมออนไลน์จะมีผู้โพสต์ รับจำนำรถเช่น “รับจำนำรถติดไฟแนนซ์” “รับปิดบัญชีรถ” “รับจำนำรถยนต์ให้ราคาสูง” อะไรทำนองนี้ ที่เจอมาคุณ เอ. เช่าซื้อรถมาใช้แล้วผ่อนค่างวดไม่ไหว, หรือ ผ่อนหมดแล้วแต่ขาดเงินใช้ นายเอ. ต้องการจำนำรถเอาเงินใช้ ดอกเบี้ยเท่าไหรก็สู้ ไม่กล้าจำนำกับคนรู้จักใกล้บ้าน ดูเฟสบุ๊ค หรือสื่ออื่นๆ และติดต่อเข้าไปก็จะได้ไลน์คุยตกลงกัน นัดหมายให้เอารถไป ส่งจะได้เงินรับตามที่ต้องการ พวกนี้เขาจะไม่นัดให้ไปที่สำนักงาน หรือ บ้านเขาเอง แต่จะนัดให้เจอกันที่ห้างฯ ที่ปั้มน้ำมัน หรือจะรีบไปหานาย เอ.ที่บ้านเลย ก็มี และเจ้าตัวที่คุยกันคนแรกจะไม่มาเองแล้ว จะให้ลูกน้องมาแทน และคนที่มาก็จะหาทางหลีกเลี่ยงไม่ให้เอกสารใดๆฝ่ายตน(ผู้รับจำนำ)ให้ไว้กับนาย เอ.(ผู้จำนำ) หรือหากต้องให้ไว้ก็ให้ของคนไม่กลัวถูกฟ้องอาญาและแพ่ง จะอ้างว่าเอาเอกสารของนายเอ. เข้าสำนักงานใหญ่ก่อนจะส่งกลับให้ภายหลัง นายเอ.ก็ได้รับเงินมาจำนวนหนึ่ง ส่งมอบรถให้ไป ถึงเวลาก็จ่ายดอกเบี้ยให้เขาตามที่ตกลงกันเรื่อยๆ ถ้านาย เอ.ผิดนัดจ่ายดอกเบี้ยครั้งเดียวเขาเอาเป็นข้ออ้าง …เอารถหายเลย แม้ไม่ผิดนัดรถก็หายครับ เพราะพฤติการณ์แบบนี้มิจฉาชีพแน่นอนครับ บางรายส่งเงินต้นและดอกไม่ผิดพลาด และจ่ายเงินปิดยอดหนี้จำนำแล้ว แต่ก็ไม่ได้รถคืนครับ งวดสุดท้ายที่ถูกควรจ่ายเงินพร้อมคืนรถนะ แต่พวกนี้ไม่ใช่ครับเขาจะขอให้โอนเงินไปไถ่ถอนจำนำก่อน โดยอ้างว่าต้องโอนเงินจ่ายก่อน 1 วันจะต้องไปเบิกรถออกมาให้ สุดท้ายนาย เอ.ไม่ได้รถคืน และผู้รับจำนำก็ปิดเฟสหนีบ้าง ไม่หนีก็มีแต่โกหกผัดผ่อนไปเรื่อยๆอ้างทุกอย่างไม่ยอมคืนรถ ที่ช้ำกว่านั้น พอรถหาย นาย เอ.ก็โพสต์ ตามหารถ ก็มีคนแสดงตัวมาว่าผมพบรถนาย เอ. แล้วอยู่ที่โน่นที่นี้นะ ถ้าจะให้ช่วยชี้จุดก็เรียกร้องเงินอีก นาย เอ. อยากได้รถคืน ดันจ่ายเงินไปให้อีกก็ไม่ได้รถ สุดช้ำจริงๆครับ พฤติการณ์แบบนี้ไม่เรียกว่า “รับจำนำ” ครับ เป็น “ฉ้อโกง” ครับ ถ้าฟ้องว่าผิดสัญญาจำนำถึงชนะคดีก็ไม่ได้เงินหรือไม่ได้รถคืนหรอกครับ ผมแนะนำให้แจ้งความหรือให้จ้างทนายฟ้องข้อหาฉ้อโกงครับ แต่ที่พบมานาย เอ. และผู้เสียหายหลายรายไปแจ้งความแล้ว พี่ตำรวจดันบอกว่านาย เอ. ไม่ใช่ผู้เสียหาย แจ้งไม่ได้ ให้ไปเอาใบมอบอำนาจจากไฟแนนซ์มาก่อน ช้ำใจหนักเข้าไปอีกครับ นาย เอ.จะกล้าบอกไฟแนนซ์หรือ ไม่กล้า..กลัวว่ากลายเป็นผิดยักยอกทรัพย์ไฟแนนซ์เข้าให้อีก นาย เอ.กลับบ้านมือเปล่าอีกครับ มิจฉาชีพเขาเห็นช่องทางนี้ละจึงมีเยอะจริงๆ ลงประจำวันไว้เป็นหลักฐานให้ แล้วก็ไม่ทำอะไรต่อ ตามรถเองไปเรื่อยเลย 3 เดือนอายุความฟ้องร้องขาดอีก เสียสิทธิแจ้งความหรือฟ้องร้องคดีอาญาอีก ที่ถูกต้องแจ้งดำเนินคดีได้ฟ้องได้ครับ นาย เอ. เป็นผู้เช่าซื้อมีสิทธิครอบครองรถนี้ครับ ถูกหลอกลวงได้ไปซึ่งรถที่อยู่ในการครอบครองของนาย เอ. ก็เป็นผู้เสียหายได้ครับ # ทนายผดุง 081-928-2389
